" />
ÖRNEK KIDEM TAZMİNATI HESABI
BÜRT ÜCRET(YOL YEMEK DAHİL) :20,000,00 OLSUN
GÜNLÜK ÜCRET :20,000,00/30 :666,67 TL
TOPLAM KIDEM GÜN SAYISI :1186 GÜN
1186 X 30/365 :97,48
97,48 X 666,67 : 64,986,66 ÇIKAR BRÜT MATRAH YANİ
SERVİS İLE TAŞIMA YOL ÜCRETİ BELİRLEME YÖNTEMİ
Vasıta ücreti kıdem tazminatı hesabına dâhil edilir. Yol yardımının işveren tarafından; nakden, işçiye araç tahsisi yapılması, kart bedeli verilmesi ve servis sağlanması şeklinde gerçekleşebilir. İşçiye araç tahsisi yapılması, kart bedeli verilmesi halinde yol ücreti ilgili belediyeden sorularak esas ücrete ilave edilmeli; işyeri servisinde ise ilgili servisçiler odasından günlük ücret sorularak esas ücrete ilave edilmelidir. Nakden değil ayni olarak karşılanan yol yardımının, parasal değeri hesaplanarak kıdem tazminatı matrahına ilave edilmesi gerekir. Kısaca, ayni olarak ödenmesi halinde de nakde çevrilerek kıdem tazminatı hesabına dâhil edilmesi gerekir. Yol haklarının nakden değil servis tarafından sağlamıyorsa yol haklarının gerekirse ilgili Oda’ya sorulmak suretiyle parasal karşılığı tespit edilerek tazminata esas ücret eklenmek suretiyle hesaplama yapılmalıdır (Yrg. 7. HD., 20.04.2016 T., 2016/14364 E., 2016/8706 K.)
Hesaplamada vasıta ücreti adı altındaki ödemelerde fiili çalışma günleri için söz konusu olan ve o ay içinde verilen vasıta ücretinin bir günlük tutarının toplam 30 güne bölünmesi gerekir. (Yrg. 9. HD., 28.11.1991 T., 1991/14927 E., 1991/15010 K.)
Hesaplama Formülü = (Günlük Bedel x Çalışılan Gün Sayısı) / 30 :X BİR GÜNLÜK YEMEK-YOL BEDELİ ÇIKAR.
ONDAN SONRA : X . ÇALIŞILAN GÜN SAYISI: ÖDENECEK BRÜT YEME-YOL BEDELİ ORTAYA ÇIKAR
Davacının haftanın 6 günü çalıştığı anlaşıldığına göre aylık çalışma süresi 26 gün olarak kabul edilmeli ve 26 günlük yol ücretinin 30’a bölünmesi ile bu tazminata esas 1 günlük yol ücreti belirlenmelidir (Yrg. 9. HD., 06.11.2012 T., 2010/18013 E. 2012/36331 K.).
Nakdi veya yemek kartı yardım SGK primi muafiyeti: Günlük Brüt Asgari Ücret x %23,65 yani 2023 için (10.008 TL / 30) = 333,60 TL x %23,65 = 78,90 TL (Bu rakam 2022/22 Sayılı genelgesine göredir; 2023 için yeni SGK genelgesi yayınlanmamıştır)
Buna göre, 1/1/2023 – 31/12/2023 tarihleri arasında 4/1-(a) kapsamında sigortalıların prime esas kazançlarından istisna tutulacak yemek bedeli tutarı;
333,60 TL (günlük asgari ücret) x %23,65 = 78,90 TL (Günlük) olarak uygulanacaktır. 110 TL – 78,90 = 31,10 TL üzerinden SGK primi hesaplanacaktır.
01 Temmuz 2023 – 31 Aralık 2023 tarihleri arasında uygulanacak yemek bedeli sosyal güvenlik primi istisna tutarı günlük 105.75 TL olarak belirlenmiştir.
447,15 TL x % 23,65 = 105.75 TL (Günlük İstisna Tutarı)
KIDEM TAZMİNATI HESABINDA YEMEK VE YOL YARDIMI 30 GÜN ÜZERİNDEN Mİ FİİLEN KAÇ GÜN İŞE GİTTİĞİ GÜN ÜZERİNDEN Mİ HESAPLANIR?
İşçiye verilen yemek yardımı, kıdem tazminatına esas giydirilmiş ücretin tespitinde hesaba katılması gereken kalemlerdendir.
Yemek yardımı kaç gün veriliyor ise, hesaplama da buna göre yapılmalıdır. Örneğin haftanın 6 günü çalışılan ve yemek / ücreti verilen işyerinde, çalışma, 30 gün değil, 26 gün olacağından, günlük yemek bedeli hesaplanırken, günlük bedel 26 ile çarpılıp 30’a bölünmek suretiyle günlük yemek ücreti tespit edilmelidir.
Yarım gün çalışmalarda, yemek ücreti ödenmiyor ise, bu günler, çalışma olduğundan bahisle yemek ücreti hesaplanamaz. Başka bir ifade ile, cumartesi günü yarım gün çalışılıp yemek verilmediğinden aylık yemek yardımı haftada 5 gün üzerinden hesaplanmalıdır.
Bir ay içinde fiili olarak yapılan yemek yardımının toplam değeri 30’a bölünmek suretiyle, kıdem tazminatına esas bir günlük yemek ücreti bulunur.[6] Örneğin; haftanın 6 günü çalışılan ve yemek ücreti verilen işyerinde, 2019 yılı Ekim ayında çalışma 30 gün değil, 27 gün olacağından, günlük yemek bedeli hesaplanırken, günlük bedel 27 ile çarpılıp 30’a bölünmek suretiyle günlük yemek ücreti tespit edilmelidir (Hesaplama Formülü = (Günlük Bedel x Çalışılan Gün Sayısı) /30) Yarım gün çalışmalarda, yemek ücreti ödenmiyor ise, bu günler, çalışma olduğundan bahisle yemek ücreti hesaplanamaz. Başka bir ifade ile Cumartesi günü yarım gün çalışılıp yemek verilmediğinden aylık yemek yardımı haftada 5 gün üzerinden hesaplanmalıdır.
Davacı, fazla mesai alacaklarının ödenmemesi nedeniyle iş akdini haklı nedenle feshettiğini belirterek kıdem tazminatıyla fazla mesai alacağını talep etmiştir. Somut olayda davalı işyerinde yemeğin işveren tarafından karşılandığı ve servis imkanının sağlandığı sabittir. Buradan hareketle davacının kıdem tazminatına esas ücreti tespit edilirken …TL yemek ve …. TL yol ücreti kabul edilmiştir. Ancak davacının çalışma sistemine baktığımızda 1 gündüz, 1 gece vardiyasında çalıştığı ve sonrasında ise 24 saat istirahat ettiği anlaşılmaktadır. Bu nedenle davacı 30 gün bilfiil işe gitmemekte, yol yemek ücretinden yararlanmamaktadır. Hal böyle olunca kıdem tazminatına esas ücrette davacının 30 gün işe gittiği kabul edilerek yol ve yemek ücretinin buna göre hesaplanması hatalı olmuştur. Yapılacak iş; davacının bir ayda fiilen kaç gün işe gittiğini tespit etmek ve bu günlere isabet eden yol ve yemek ücretini hesaplayarak kıdem tazminatına esas giydirilmiş ücreti belirlemektir. Mahkemece bu husus yerine getirilmeksizin eksik incelemeyle hüküm kurulması hatalı olup bozmayı gerektirmiştir. YARGITAY 7. Hukuk Dairesi
E.2013/6950 K.2013/11664
Davacı işçi ihbar ve kıdem tazminatı isteklerinde bulunmuş, mahkemece isteklerin kabulüne karar verilmiştir. Hükme esas alınan bilirkişi raporunda yemek ve yol ücreti aylık 30 gün üzerinden hesaplanmıştır. Davacının haftanın 6 günü çalıştığı anlaşıldığına göre aylık çalışma süresi 26 gün olarak kabul edilmeli ve 26 günlük yol ve yemek ücretinin 30’a bölünmesi ile bu tazminata esas bir günlük yol ve yemek ücreti belirlenmelidir. Yrg. 9. HD., 06.11.2012 T., 2010/18013 E. 2012/36331 K.
Somut olayda davalı işyerinde yemeğin işveren tarafından karşılandığı ve servis imkânının sağlandığı sabittir. Buradan hareketle davacının kıdem tazminatına esas ücreti tespit edilirken 120,00 TL yemek ve 140,00 TL yol ücreti kabul edilmiştir. Ancak davacının çalışma sistemine baktığımızda 1 gündüz, 1 gece vardiyasında çalıştığı ve sonrasında ise 24 saat istirahat ettiği anlaşılmaktadır. Bu nedenle davacı 30 gün bilfiil işe gitmemekte, yol yemek ücretinden yararlanmamaktadır. Hal böyle olunca kıdem tazminatına esas ücrette davacının 30 gün işe gittiği kabul edilerek yol ve yemek ücretinin buna göre hesaplanması hatalı olmuştur. Yapılacak iş; davacının bir ayda fiilen kaç gün işe gittiğini tespit etmek ve bu günlere isabet eden yol ve yemek ücretini hesaplayarak kıdem tazminatına esas giydirilmiş ücreti belirlemektir. Mahkemece bu husus yerine getirilmeksizin eksik inceleme ile hüküm kurulması hatalı olup bozmayı gerektirmiştir. Yrg. 7. HD., 20.06.2013 T., 2013/6950 E. 2013/11664 K