Hizmetlerimiz

İşyerinde Sigara İçme Yasağına Uymayan İşçilerin İşten Çıkarılıp Çıkarılamayacağı

III.İşyerinde Sigara İçme Yasağına Uymayan İşçilerin İşten Çıkarılıp Çıkarılamayacağı

İşyerinde sigara içme yasağına uymayan işçilerin işten çıkarılıp çıkarılamayacağı ile ilgili olarak konunun ikiye ayrılarak incelenmesi gerekmektedir.

A. 19.05.2008 Tarihine Kadar Olan Devrede İşyerinde Sigara İçme Yasağına Uymayan İşçilerin İşten Çıkarılıp Çıkarılmayacağı Konusundaki Mevzuat Uygulaması

Bilindiği üzere 19.05.2008 tarihinden önce yani  5727 sayılı Yasa”nın yürürlüğe girmesi öncesinde yürürlükte olan 4207 sayılı Yasa gereğince  belli alanlarda (sağlık, eğitim, öğretim ve kültür hizmeti verilen yerler ve spor salonlarında, toplu taşımacılık işleri yapılan nakil vasıtaları ve bunların bekleme salonlarında, kamu hizmeti yapan kurum ve kuruluşlardan 5 veya 5”ten fazla kişinin görev yaptığı kapalı mekanlarda) tütün mamullerinin tüketilmesi yasaklanmış durumdaydı. Belirtilen Yasa hükümleri nedeniyle işverenler işyerlerinde özel bir kapalı alan kurarak sigara içen işçilerin belirli aralıklarla burada sigara içmelerini temin etmekteydiler.

İş sözleşmesinin haklı nedenle derhal fesih hakkı 4857 sayılı İş Yasası”nın 25/II. maddesinde düzenlenmiştir. 19. 05.2008 tarihine kadar olan devrede işverenlerin 4857 sayılı  İş Yasası”nın 25/ II. maddesi  anlamında  işçilerin  sadece ve sadece işyerinde ve iş saatlerinde sigara  içmeleri nedeniyle işveren tarafından işten çıkarılması mümkün bulunmamakta idi.

Uygulamada işverenler işyerinde ve çalışma saatleri içerisinde sigara içen işçilerin iş sözleşmesini 4857 sayılı İş Yasası”nın 25/II-h maddesinin “İşçinin yapmakla ödevli bulunduğu görevleri kendisine hatırlatıldığı halde yapmamakta ısrar etmesi.” ve 25/II-ı maddesinin “İşçinin kendi isteği veya savsaması yüzünden işin güvenliğini tehlikeye düşürmesi, işyerinin malı olan veya malı olmayıp da eli altında bulunan makineleri, tesisatı veya başka eşya ve maddeleri otuz günlük ücretinin tutarıyla ödeyemeyecek derecede hasara ve kayba uğratması” hükmüne dayanarak feshetmekteydi.

1. İşyerinde işçilerin sigara içmesi amacı için özel bölüm hazırlanmış ve kullanıma sunulmuş olmasına rağmen bu özel bölüm dışındaki yerlerde sigara içilmesi durumunda iş sözleşmesi haklı nedenle feshedilebilmekteydi. İşçilerin işyerinde belirlenen alanlar dışında sigara içemeyeceği konusunda  oluşturulan yazılı kurala uymaması durumunda iş akdinin feshedilebileceği konusunda bir Yargıtay kararında konu “Davalı, fesih nedeni ile bağlı olup, tarihsiz fesih yazısında işyeri kurallarına uymadığı gerekçesi ile İş Kanunu 17/II-g ve h maddelerine göre hizmet sözleşmesinin feshedildiği açıklanmıştır. İş Kanunu 17/II-h maddesinde düzenlenen eylemin bulunmadığı mahkemenin de kabulündedir. Verilen görevi yapmamak ile ilgili 14.8.2001 tarihli tutanaktaki eylemleri, davalı somut olarak kanıtlayamamıştır. Anlatılan eylemler soyuttur. Ayrıca tutanakta, kararın gerekçesinde söz edilen, çalışma saatlerinde sigara içme, eyleminden söz edilmediği gibi, davalı tanıkları bu hususu açıklayamamıştır.” Biçiminde ortaya konulmuştur.

2. İşyeri güvenliği bakımından açık ve yakın tehlike arz eden  yerlerde sigara içilmesi ve bu konuda belirlenen yazılı kural veya uyarıların dikkate alınmaması durumunda iş sözleşmesi haklı nedenle feshedilebilmekteydi. Konu bir Yargıtay kararında, “Davacı işçinin işyerinde yemekhaneye giden yolda sigara içtiği dosyadaki bilgi ve belgelerden anlaşılmaktadır. İş yerinde bu iş için ayrılan özel bölüm dışında sigara içilmesinin yasaklandığı da güvenlik talimatlarıyla sabittir.

Olay yerinin gösterildiği krokide de fabrika binası dışında ancak fabrika sahası içersinde bir sigara içme yerinin bulunduğu görülmektedir. Ancak davacı işçi işverence tahsis edilen sigara içilen  bölüm dışında ve yangın tehlikesi taşıyan bir bölgede sigara içmiştir. Bu durumda davacı işçi tarafından bu iş için ayrılmış özel bölüm dışında sigara içilerek işyeri güvenliğinin tehlikeye düşürüldüğü dosya içeriği ile sabit olmuştur.”” Biçiminde ortaya konulmuştur.

19.05.2008 tarihine kadar olan devrede işçilerinin  işyerinde ve iş saatleri içinde salt sigara içmesi nedeniyle iş sözleşmesi işveren tarafından haklı gerekçe kabul edilerek feshedilemiyordu. 19.05. 2008 tarihine kadar olan devrede işçilerin iş akdi ancak, sigara ile dolaylı ilişkisi olan  biçimde “sigara  içilmesi  için  ayrılan  özel  bölüm dışında sigara içilerek” bir anlamda işyeri  veya işveren  talimatlarına aykırı hareket gerekçesi ya da  “işyeri güvenliği veya hijyen gerekçesi ile” sigara içilmesi yasak olan alanlarda sigara içilmesi nedeniyle feshedilebilmekteydi.

Ancak belirtilmesi gereken en önemli konulardan biri, 5727 sayılı Yasa hükümlerine uyarak sigara içen işçiler salt “sigara kullanan işçi” olduğu için ya da sigara içmezken sigaraya başlamış olması veya sigara alışkanlığını bırakmaması nedeniyle geçerli ya da haklı nedene dayalı olarak işten çıkarılamaz.

B. 19.05.2008 Tarihinden Sonraki Devrede İşyerinde Sigara İçme Yasağına Uymayan İşçilerin İşten Çıkarılıp Çıkarılmayacağı Konusundaki Mevzuat Uygulaması

İşyerlerinde sigara içen işçiler için oluşturulan özel alanların 19.05.2008 tarihinden başlayarak kapatılmasının zorunlu olması ile sigara içen  işçilerin  işyerine ait kapalı hiç bir alanda sigara içmeleri imkanı kalmamıştır. İşyerine ait yangın merdiveni, balkon, merdiven boşluğu ya da binaları birbirine bağlayan koridor veya tüp geçitlerde hatta güvenlik kulübesinde dahi sigara içilmesi yasak kapsamına girmektedir. Daha açık anlatımla sigara içen işçiler 19.05.2008 tarihinden  başlayarak sadece işyeri sınırları dışındaki avlu, kaldırım, bahçe gibi açık alanlarda sigara içebileceklerdir.

5727 sayılı Yasa”nın açık hükmüne rağmen 19.05.2008 tarihinden başlayarak işyerine ait kapalı alanlarda  sigara içen işçilerin iş sözleşmesi işveren tarafından 4857 sayılı İş Yasası”nın 25/II. maddesine göre feshedilebilir. Başka bir anlatımla, 19.05. 2008 tarihinden itibaren işçilerin sadece ve sadece  işyerine ait kapalı alanlarda ve iş saatlerinde sigara içme davranışları  nedeniyle işveren tarafından işten çıkarılmaları mümkün  hale gelmiştir.