Hizmetlerimiz
Geri dönük e fatura düzenlenebilir mi
KARAR 22/1000
7 günlük yasal süresinden sonra fatura düzenlediği gerekçesiyle 213 sayılı Yasanın 353/1. maddesi uyarınca özel usulsüzlük cezası kesilmiş ise de, anılan madde hükmünde sadece fatura almama, vermeme ve düzenlenmiş faturalarda gerçek meblağdan farklı bir meblağa yer verilmesi durumunda özel usulsüzlük cezası kesileceği düzenlemesine yer verildiği, "süresinden sonra fatura düzenleme" fiilinin 213 sayılı Kanun'un 353. maddesinde ceza kesilmesini gerektiren eylemler arasında açıkça bulunmadığı, dolayısıyla, 213 sayılı Kanun'un 231/5. maddesinde süresinden sonra fatura düzenlenmiş olmasının söz konusu faturaların hiç düzenlenmemiş sayılacağı hükmüne istinaden özel usulsüzlük cezası kesilmesi, idari cezalar için de geçerli olan "cezayı gerektiren fiilin tüm unsurları tamam olmadan failin cezalandırılamayacağı" ve "ceza kurallarının belirliliği" yolundaki genel ceza hukuku ilkesine aykırı bir şekilde, varsayım ya da kıyas yoluyla ceza uygulanması anlamına geleceğinden, davacı adına bu nedenle kesilen özel usulsüzlük cezasında hukuka uyarlık bulunmamaktadır.
Künye:
İstanbul BİM, 2. VDD, E. 2020/240 K. 2020/121 T. 24.1.2020
1- VERGİ USUL KANUNU'NA GÖRE FATURA DÜZENLEME ŞARTLARI NELERDİR?
Malın teslim tarihinden itibaren yedi gün içinde faturanın düzenlenmesine Vergi Usul Kanunu (VUK) buna cevaz vermektedir. VUK’a göre faturalar malın teslimi veya hizmet ifasından sonra en çok yedi gün içinde düzenlenmelidir.
Örneğin, malın teslimi veya hizmetin verildiği tarih 01.06.2022’dir. Fatura en geç 08.06.2022 tarihinde, 01.06.2022-08.06.2022 arasındaki bir güne tarihli olarak düzenlenebilir. Bu durumda usulsüzlük söz konusu olmaz. Ancak, burada son yedi gün bir sonraki aya sarkmayacaktır.
Örneğin, mal teslimi 25.06.2022 tarihinde gerçekleştiğini varsayalım, söz konusu fatura en geç 30.06.2022 tarihine kadar düzenlenecektir.
2- FATURA DÜZENLEMEDE YEDİ GÜNLÜK SÜRE HESABI NASIL YAPILIR?
VUK’nın 231/5 inci maddesi uyarınca "Fatura, malın teslimi veya hizmetin yapıldığı tarihten itibaren azami yedi gün içinde düzenlenir. Hazine ve Maliye Bakanlığı; mal veya hizmetin nev’i, miktarı, fiyatı, tutarı, satışın yapılma şekli, faaliyet konusu, sektör veya mükellefiyet türünü ayrı ayrı veya birlikte dikkate alarak, bu süreyi indirmeye ya da faturanın malın teslim edildiği veya hizmetin yapıldığı anda düzenlenmesi zorunluluğu getirmeye yetkilidir. Bu süreler içerisinde düzenlenmeyen faturalar hiç düzenlenmemiş sayılır.” hükmü yer almaktadır. VUK’nın 18 inci maddesine göre ürün veya hizmetin satışını takiben e-faturanın kesilmesi gereken yedi gün süre hesaplanırken sürenin başlangıcı olan ilk gün hesaba katılmaz. Satış sonrasındaki gün de dahil olmak üzere yedinci gün e-fatura kesimi için uygundur. Bu sürenin son günü günün bitmesiyle süre bitmiş olarak kabul edilmektedir.
Burada şunun özellikle altını çizmek isterim, bu süreler iş günü süresi değildir. VUK’nın 18. maddesinde iş günü tabiri yoktur. Yedi günlük sürenin hesabına Pazar günü gibi resmi tatil günleri de dâhildir. Sürenin son günü resmi tatil gününe denk geldiği durumlarda takip eden ilk iş günü süreye dâhil edilir.
3- E-FATURANIN GÖNDERİLME TARİHİNİN ÖNEMİ NEDİR?
Kağıt fatura üzerinde tek tarih düzenleme tarihidir, gönderilme tarihiyle ilgili bir bilgi yer almaz. Fatura düzenlenme tarihi malın teslimi veya hizmetin yapıldığı tarihten itibaren yedi günlük süre içerinde olmalıdır. Eğer fatura serileri ve numaralarında tarih bazında sıralı olma hali bozulmamışsa tarih olarak ileri bir tarih olmasına rağmen pratikte daha önceki bir tarih için fatura düzenleme tarihi yazılabilir.
E-fatura’da ise yine düzenleme tarihi olmakla birlikte e-faturaların taraflar arasında iletimini GİB yaptığı için gönderilme tarihi ve imzalanma tarihi de ayrıca sistem tarafından kayıt edilmekte bu kayıt üzerinden takibat yapılmaktadır.
Diğer taraftan e-fatura düzenlenme tarihinin GİB sisteminden gönderildiği tarihten daha önceki bir gün olması e-faturanın teknik olarak GİB sistemlerinden geçip muhataba iletilmesini engellememektedir.
E-Fatura uygulamasında ilgili birim kod ve fatura numarası bazında tarih ve numara sıralılığı sağlanması koşulu ile e-fatura düzenlenme tarihi daha önceki bir tarih olan e-fatura düzenlenerek GİB vasıtasıyla muhatabına iletilmektedir.
İlgili kanun maddesinde belirtilen “yedi gün içerisinde düzenlenmesi” hükmüne göre kağıt faturada olduğu gibi e-faturada da düzenlenme tarihinin dikkate alınması gereklidir.
4- AZAMİ YEDİ GÜNDEN FAZLA GERİYE DÖNÜK DÜZENLENEN FATURAYA ÖZEL USULSÜZLÜK CESASI KESİLEBİLİR Mİ?
Doğru bilinen yanlışlardan biri de "faturanın 7 günden fazla süreyle geriye dönük düzenlendiğinde özel usulsüzlük cezası kesilir." şeklindeki ifadedir. Bu ifade doğru değildir.
Şöyle ki; Vergi Usul Kanunu'nun 231. maddesinin (5) numaralı bendinde, malın teslimi veya hizmetin ifa edildiği tarihten itibaren azami yedi gün içerisinde düzenlenmeyen faturaların hiç düzenlenmemiş sayılacağı belirtilmiş ancak belirtilen süre içinde düzenlenmeyen faturalar yönünden herhangi bir cezai yaptırım öngörülmemiştir. Aynı Kanun'un 353. maddesinde de 231. maddenin (5) numaralı bendi uyarınca düzenlenmemiş kabul edilen belgeler için özel usulsüzlük cezası kesileceğine ilişkin herhangi bir düzenleme bulunmamaktadır.
Özetle; faturanın düzenlenmesiyle ilgili süre tahdidi (VUK 231/5) olmasına rağmen, faturanın bu sürede düzenlenmemesi halinde cezai yaptırımı öngören madde yoktur. Bu sebeple faturanın 7 günden fazla süreyle geriye dönük olarak düzenlendiğinden bahisle özel usulsüzlük cezası kesilemez. Keza özel usulsüzlük cezası kesilmişse de bu ceza hukuka aykırı olacaktır.
Diğer taraftan faturanın 7 günden fazla süreyle geriye dönük olarak düzenlendiğinden bahisle özel usulsüzlük cezası kesilemeyeceğine ilişkin Danıştay kararları da mevcuttur. (Bkz. Danıştay Vergi Daireleri Kurulu'nun 02.03.2022 tarih 2020/1199 Esas, 2022/239 Karar Nolu Kararı).
5- FATURANIN AZAMİ YEDİ GÜNDEN FAZLA SÜREYLE GERİYE DÖNÜK DÜZENLENMESİ FATURAYI GEÇERSİZ KILAR MI?
Türk Ticaret Kanunu hükümlerine göre, kendisine fatura gönderilen muhatap, faturaya sekiz gün içinde itirazda bulunmazsa fatura içeriğini kabul etmiş sayılır (TTK m. 21/2). Kanundaki bu düzenleme niteliği itibarıyla kanunî bir karinedir. Ayrıca aksine bir düzenleme olmaması nedeniyle de, adi (aksi ispat edilebilir) kanunî karinedir. VUK'ya göre faturanın yedi günlük süreden sonra düzenlenmesi halinde hiç düzenlenmemiş sayılması vergi uygulamaları açısından faturayı hiç düzenlenmemiş saymaktadır. Ancak hukuken faturanın geçersiz sayılması hususu Türk Ticaret Kanunu hükümlerine göre belirlenecektir. VUK hükümlerine göre faturanın yedi günlük süreden sonra düzenlenmesi faturayı hukuken geçersiz kılmayacaktır. Çünkü TTK'ya göre kendisine fatura gönderilen muhatabın faturaya sekiz gün içinde itirazda bulunmaması halinde fatura içeriğini kabul etmiş sayılacaktır.
Doğru bilinen yanlışlardan biri de "faturanın azami yedi günden fazla süreyle geriye dönük düzenlenmesi faturayı geçersiz kılar" ifadesidir. Bu doğru değildir şöyle ki; VUK'da yer alan "düzenlenmemiş sayılır" tabiri ile "geçersiz sayılır" tabiri aynı anlama gelmemekte olup, faturanın genel şekil şartlara uygun olarak düzenlenmesi ve alıcının faturayı TTK'da belirtilen sürelerde kabul etmesi faturayı geçerli kılmaktadır.
Kaynak,
Ferdi Asım Hellaç
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir