7440 Sayılı Kanunla Yeniden Gündeme Gelen Matrah Artırımının Önceki Matrah Artırımlarından Farkı Var Mıdır?

7440 Sayılı Kanunla Yeniden Gündeme Gelen Matrah Artırımının Önceki Matrah Artırımlarından Farkı Var Mıdır?

7440 Sayılı Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılması ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun ile yeniden gündeme gelen Matrah Artırımı düzenlemesinin önceki yayınlanan Matrah Artırımı düzenlemelerinden ne gibi farkları vardır? Burada bazı önemli farklılıklara dikkat çekmek istedik.

Aslında son Matrah Artırımı düzenlemesi önceki düzenlemelerle hemen hemen aynı gibi gözükmekle birlikte çok önemli 5 farklılığa değinmek istiyorum.

1- Devam Eden Vergi İncelemeleri İle İlgili Durum

2021 yılında yayınlanan 7326 Sayılı Kanunda devam eden vergi incelemeleri için 2 aylık bir süre tanınmıştı. Bu tarihe kadar incelemenin bitirilememesi halinde incelemeye devam edilemiyordu. Süre açısından bakıldığında 2 ay önemli bir süre ve genelde incelemelerin birçoğu tamamlanabilmekteydi. Ancak bu husus esasen bakıldığında Matrah Artırımı açısından incelemede olan ve incelemede olmayan mükellefler açısından bir eşitsizlik yaratmaktaydı.

7440 Sayılı Kanunda ise bu süre 7 güne çekilmiş durumda. Yani 21 Mart 2023 tarihine kadar bitirilemeyen vergi incelemelerine devam edilememekte ve mükellefin matrah artırımı beklenmektedir. Eğer mükellef matrah artırımında bulundu ise inceleme sonuçlanmış olacaktır. Ancak her iki kanunda da özellikle belirtildiği üzere Sahte Belge Düzenleme incelemeleri 12 ay boyunca devam etmektedir.

2- Matrah Artırımında Taksitlerin Zamanında Ödenmemesi

7326 Sayılı Kanunda 6 taksitte ödenmesi gereken matrah artırımına ilişkin taksitlerin bir tanesinin bile zamanında ödenmemesi halinde matrah artırımına ilişkin hükümlerden yararlanma imkanı ortadan kalkmaktaydı. Ancak 7440 Sayılı kanunda buna ilişkin de bir düzenleme yapılmıştır. Buna göre ilk iki taksiti süresinde ve eksiksiz ödemek şartıyla kalan taksitlerden süresinde ödenmeyen veya eksik ödenenlerin son taksiti izleyen ayın sonuna kadar hesaplanacak geç ödeme zammı ile birlikte ödenmesi hâlinde Matrah Artırımı hükümlerinden yararlanma imkanı getirilmiştir.

3- Stok Affı İle İlgili Düzenleme

7326 Sayılı Kanunda stok affından yararlanan mükellefler beyan ettiği emtialara ilişkin KDV’yi 1 Nolu KDV Beyannamesinde indirim konusu yapabiliyorlardı. Aynı düzenleme 7440 Sayılı Kanunda da yer almaktadır. Ancak 7326 Sayılı Kanunda indirim konusu yapılan KDV’nin iade alınabilmesine imkan tanınırken 7440 Sayılı Kanunda ise iade hakkı bulunmamaktadır.

4- Kar Payı Ödemelerinin Matrah Artırımı Kapsamına Alınması

Önceki matrah artırımı düzenlemelerinin en çok eleştirilen taraflarından biri, kurumlar vergisi matrah artırımı yapan kurumlar nezdinde kâr dağıtımına yönelik vergi incelemesi ve kâr dağıtım stopajı yönünden tarhiyat yapılabilmesiydi.

Kurumlar vergisi matrah artırımı yapan şirketler nezdinde inceleme ve stopaj tarhiyatı yapılması, matrah artırımının ruhuna aykırı bulunmaktaydı. 7440 sayılı yeni Yapılandırma Kanunu'nda bu sorun çözüldü. Kâr dağıtım stopajı için de ilk kez artırım olanağı getirildi.

5- 2022 Yılına İlişkin Matrah Artırımında Ek Vergi Hesaplanması

Mükellefler 2022 yılına ilişkin Gelir veya Kurumlar vergisi yönünden matrah artırımı yapmak istemeleri halinde ek vergi ödemekle karşı karşıya kalabilmektedirler. Önceki matrah arttırımların hiçbirinde böyle bir uygulama bulunmazken 7440 Sayılı Kanunda buna ilişkin bir düzenleme yapılmıştır. Bunun asıl sebebi ise kanun yayınlandığı tarihte henüz 2022 yılına ilişkin gelir ve kurumlar vergisi beyannamelerinin verilmemiş olmasıdır.

Aslında matrah artırımı açısından bu düzenleme bir ilk olma niteliğindedir. Henüz beyanı verilmeyen bir verginin matrahının nasıl artırılacağı tartışmalı bir konudur. Kanunda Geçici 1.maddede yapılan düzenlemede 2021 yılının matrahı ve 2022 yılının geçici vergi matrahlarını belirlenen oranlarda arttırarak 2022 Kurumlar vergisinde beyan edilen matrahla karşılaştırma yapılması istenmiştir. Yapılan karşılaştırma neticesinde 2022 yılındaki beyan edilen matrahımız bunların altında kalırsa düzeltme beyanı veya ek beyan vermek zorunda kalmaktayız. Yani bu da ek vergi demektir.

10.04.2023